ارگونومی در کار با کامپیوتر

ارگونومی در کار با کامپیوتر

ارگونومی چیست ؟

واژه ارگونومی ( Ergonomics ) آمیزه ای از دو واژه ای یونانی ارگو  Ergo ( به معنای کار ) و نوموس Nomos ( به معنای قانون ) است . هدف اصلی ارگونومی طراحی است طراحی بصورتی که کار با انسان حداکثر تطابق را داشته باشد و در صورت عدم امکان آن تطبیق انسان با کار .

ارگونومی در کار با کامپیوتر :

تولید کنندگان تجهیزات و وسایل  کامپیوتر سعی می کنند تا محصولات را مطابق با اصول ارگونومی طراحی ،‌تولید کنند . رعایت اصول ارگونومی سبب کاهش ضایعات چشم ، سردرد ، کمردرد و فشار در نواحی مچ دست ، شانه و گردن در اپراتورهای کامپیوتر خواهد شد . از آنجایی که بیشتر کاربران  کامپیوتر در محیط های سربسته و فضاهای کوچک کار می کنند . حداقل شرایط محیط کاری مناسب برای کاربران آنرا بصورت زیر می توان نام برد :

1.      وجود سیستم تهویه مطبوع

2.      نور کافی و مناسب

3.      استفاده از میز خصوصی که دارای عرض و ارتفاع استاندارد باشد .

4.      استفاده از صندلی ارگونومیک با قابلیت تنظیم ارتفاع

5.      استفاده از زیر پایی برای قرارگیری مناسب و راحت پاها

6.      استفاده از copy holder برای خم نکردن بیش از حد کمر و گردن

با رعایت نکات فوق ، باز هم امکان بروز بیماریهای خاص برای اپراتور وجود دارد از جمله کم تحرکی هنگام کار با کامپیوتر ، چشم دوختن طولانی مدت به صفحه مانیتور و انجام حرکات یکنواخت و تکراری مچ دست که ممکن است سبب بروز انواع عوارض شود .

نتایج  بکارگیری اصول ارگونومی در محیط های کاری :

·         پیشگیری از اختلالات اسکلتی - عضلانی در بین شاغلین ( مانند کمردرد ،‌سندرم تونل کارپال یا درد شدید در مج دست و ناحیه گردن ، درد ناحیه زانو یا آرنج و .... )

·         کمک به پیشگیری از حوادث شغلی

·         افزایش میزان رضایت مندی کارکنان

·         کمک به افزایش بهره وری در کار

·         کمک به افزایش تولید

برای پیشگیری از این عوارض رعایت نکات ساده و مهم زیر هنگام کار با کامپیوتر توصیه می شود :

1.       به تناوب از پشت میز کامپیوتر برخاسته و با نرمشهای خیلی ساده ، گردن ، بازو ، مچ دست و پاها را حرکت دهید .

2.      صفحه مانیتور ( صفحه نمایش ) را طوری تنظیم کنید تا ستون فقرات شما به صورت مستقیم قرار گرفته و چشمان شما با قسمت بالایی صفحه نمایش در یک خط مستقیم قرار گیرند . این وضعیت برای چشمان شما راحتی بیشتری به همراه خواهد داشت .

3.      فاصله صفحه مانیتور تا چشمان شما باید بین ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر باشد .

4.      هر ۳۰ دقیقه به اشیائی که در فاصله حداقل ۶ متری قرار دارند چند دقیقه چشم بدوزید .

5.      ارتفاع میز کامپیوتر باید بین ۶۶ تا ۷۱ سانتی متر باشد .

6.      ترجیحاً از یک زیرپایی استفاده نمایید و پاها را روی آن قرار دهید . این وسیله به راحت بودن وضعیت پاهای شما کمک می کند .

7.      میز کار را طوری قرار دهید که روشنایی لامپ های سقف در طرفین قرار گیرد و از قرار دادن میز در محلی که نور لامپ مستقیماً در برابر شما باشد خودداری شود . در استفاده از روشنایی طبیعی نیز نباید صفحه مانیتور در برابر پنجره قرار گیرد .

8.      سطح صفحه کلید تقریباً هم ارتفاع با دسته صندلی و آرنج باشد و مچ ها به طور عادی روی صفحه کلید ها قرار گیرد به طوری که هنگام کار ساعدها تقریباً موازی با افق قرار گرفته و زاویه بین مچ دست و  ساعد ۵ تا ۱۰   درجه باشد . موقعیت موس از نظر ارتفاع و فاصله همانند صفحه کلید است .

9.      روشنایی محل کار باید مخلوطی از نور سفید و زرد بوده ( ترجیحاً از لامپ مهتابی استفاه شود ) و شدت آن در حدود ۳۰۰ لوکس باشد .

10.  برای اتاق کار ، دمای ۱۹-۲۳ درجه سانتی گردا و رطوبت حدود ۵۰ درصد مناسب است .

11.  بهتر است با بازکردن درب و پنجره ها و یا تعبیه دستگاه تهویه هوای اتاق به طور مرتب تعویض شود .

ویژگیهای صندلی ارگونومیک :

1.      ارتفاع صندلی باید قابل تنظیم باشد ، ارتفاع صندلی ۴۱ تا ۵۲ سانتی متر توصیه می شود .

2.      سطح نشیمنگاه صندلی باید دارای طول و عرض ۴۰ تا ۴۸ سانتی متر باشد ، برای افراد چاق صندلی های پهن تر توصیه می شود .

3.      ضخامت تشک در حدود ۴ تا ۵ سانتی متر باشد و رویه آن از جنسی باشد که اصطلاحاً بتواند تنفس کند و لبه جلو صندلی گرد و لبه بیرونی آن نرم باشد .

4.      پشتی صندلی با تشک آن زاویه بین ۱۹۵ تا ۱۱۰ درجه داشته باشد .

5.      عرض پشتی صندلی باید حداقل ۳۲ تا ۳۶ سامتی متر باشد . ارتفاع پشتی صندلی نیز بین ۵۰ تا ۸۲ سانتی متر توصیه می شود . صندلی باید در قسمت قرار گرفتن گودی کمر ( ارتفاع ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر ز پایین ) دارای یک قوس محدب و در قسمت پشت دارای یک قوس مقعر باشد .

6.      صندلی های مورد استفاده در کار با رایانه بهتر است دسته دار بوده و دسته آن با ارتفاع میز کار مطابقه داشته باشد . همچنین دارای ۵ چرح بوده و چرخان باشد . شیب کف صندلی ۵ تا ۱۵ درچه برای تمایل به جلو و ۵ درجه تمایل به عقب را امکان پذیر سازد .

ارگونومی مانیتور

·         Refresh Rate  ( میزان فرکانس روشنایی ) حداقل ۷۵ هرتز باشد .

·         شیب صفحه نمایش قابل تنظیم بوده و به میزان ۱۰ تا ۱۵ درجه به سمت بالا باشد .

·         اندازه کاراکترها به طول حداقل ۵ میلی متر باشد .

·         کنتراست و نور قابل تنظیم باشد .

·         فاصله از چشم ۴۰ تا ۶۰ سانتی متر باشد .

·         سطح فوقانی مانتیور در سطح چشم یا کمی پایین تر از ان باشد .

·         تا حد امکان بدون بازتابش آزاردهنده و نور خیره کننده باشد .

آموزش کامپیوتر در 12 جلسه(جلسه پنجم)

جلسه پنجم

نصب ویندوز

] قبل از اینکه وارد مبحث نصب ویندوز شویم تفاوت سیستم عامل  Dos و ویندوز را مختصری مرور می‌کنیم:

(سیستم عامل = دستورات و فرامینی که توسط آنها می‌توانیم سخت افزار را تحت کنترل گرفته اطلاعات (داده ها ) کامپیوتر را مدیریت کنیم. مثلاً  فایل‌ها را می‌توانیم؛ کپی، حذف، ایجاد، تغییر مکان و …داده و از آنها استفاده کنیم.

 1‌ـ محیط سیستم عامل Dos عموماً صفحه سیاه بوده و فقط یکسری فرامین را تایپ می‌کنیم و بعد سیستم اجرا می‌کند. اما در محیط سیستم عامل ویندوز ضمن اینکه این کار را توسط محیط run می‌توان انجام داد در محیط‌هایی بصری و کاملاً واضح می‌توان این دستورات را فقط با زدن یک دکمه ماوس بر روی آیکون (نشانگر) اجرایی انجام داد.

2 ـ محیط سیستم عامل داس یک فضای تقریباً خشک و کسل کننده است و باید از قبل دستورات را کاملاً بدانیم ولی در محیط سیستم عامل ویندوز حتی افراد مبتدی نیز با نگاه کردن به تصاویری که بر روی صفحه نمایش مونیتور می‌باشد می‌توانند به سادگی به فرامین دست رسی داشته باشند.

3 ـ سیستم عامل داس بر پایه 16 بیت می‌باشد و سیستم عامل ویندوز بر پایه 32 بیت داده‌ها را پردازش می‌کند.

4 ـ در محیط داس نام فایلها حداکثر 8 حرف و پسوند 3 حرف می‌باشد ولی در محیط ویندوز نام فایلها تا 256 حرف و پسوند 4 حرفی نیز داریم.[

 نصب ویندوز به3 صورت است: 1 ـ نصب تمیز 2 ـ نصب نیمه تمیز 3 ـ نصب برای رفع یکسری فایلهای گم شده .

1 ـ نصب تمیز : فقط در محیط داس می‌توانیم نصب تمیز را انجام دهیم و باید درایو مربوط به نصب که عموماً c: می‌باشد فرمت شده باشد و یا فاقد سیستم عامل ویندوز باشد ویا . . .

اگر در کامپیوتر دایرکتوری windows وFiles   program باشد می‌توانیم آنها را با دستور deltree حذف کنیم.

نکته: در محیط داس اگر دایرکتوری بیش از 8 حرف باشد 6 حرف اول آن را نوشته بعد علامت مد ~ و بعد عدد 1 و یا اگر هم نام دیگری نیز بوده باشد عدد 2 و همینطور اعداد دیگر را قرار می‌دهد.

مثال:

progra~1

progra~2

که اولی در محیط ویندوز اینگونه بوده استProgram files و دومی که بعد از اولی ایجاد شده است اینگونه بوده است: program  data.

برای پیدا کردن فایل خاصی در محیط داس اگر در این دایرکتوریها باشد باید برای دیدن فایل درون آنها دقیقاً دایرکتوری را همانطور که داس نمایش می‌دهد در مقابل دستور dir تایپ کنیم و بعد اینتر بزنیم تا لیستی از فایلهای درون آنها نمایش داده شود تا فایل مورد نظر را پیدا کنیم.

یا برای حذف این دایرکتوریها به شکل زیر عمل کنیم.

c:deltree progra~1

C: deltree Windows

2 - نصب نیمه تمیز:

دایرکتوریهای windows و Program files وجود دارند اما فقط اشکالاتی دارند. در این حالت نیز ویندوز را از  محیط داس نصب می‌کنیم. با اینکار سیستم عامل ویندوز مجدداً روی دایرکتوریها و فایلهای قبلی نصب می‌شود و اشکالات آن را برطرف می‌نماید.

3 – نصب برای اضافه کردن یکسری فایلهای گم شده.

در این حالت تنظیمات  غلط ویندوز برطرف نمی‌شود و فقط یکسری اشکالات سیستم برطرف می‌شود.

مراحل نصب تمیز: 

1 - بوت کردن سیستم با دیسکت بوت (فلاپی یا CD)

2- format کردن درایو مربوط به نصب ویندوز مثلاً درایو c:  که با اجرا فرمان a:format c:

انجام می‌شود. ویندوز

3– اگر خواستیم با دستور sys : سیستم را به هارد منتقلا می‌کنیم. Sys A:  C:

4 – وارد درایو مربوط به CD می‌شویم: مثلاً درایو CD درایو G: است: دستور این شکل  است: c:>g: با زدن اعلان داس به شکل مقابل است. g:>

5 – وارد دایرکتوری windows می‌شویم : g:>cd windows  که نتیجه اینچنین است. g:windows>

6 – با دستور زیر سریال نامبر را پیدا می‌کنیم:

g:>dir *.txt که نتیجه آن نشان دادن تمامی فایل ها با پسوند txt می باشد که نوشتاری هستند.

7 – serial.txt  Typeرا تایپ می‌کنیم و اینتر می‌زنیم g:>serial.txt که نتیجه آن نشان دادن اعداد مربوط به سریال نامبر می‌باشد

8 – یادداشت سریال نامبر بر روی کاغذ.

9 – نوشتن دستور setup که موجب نصب ویندوز می‌شود

10 - مراحل بعدی بصورت گرافیکی خواهد بود که می‌توانیم با خواندن مطالب روند نصب

را دنبال کنیم.

نصب ویندوز میتواند به چند صورت باشد.

لف) نصب typical : که برای افرادی  است که اطلاع زیادی از قسمتهای مختلف سیستم عامل ویندوز ندارند و به طور اتوماتیک تمام چیزهایی که ویندوز می‌خواهد را نصب می‌کند.

ب) نصب compact می‌باشد و برای زمانی است که فضای کافی روی دیسک سخت (هارد) وجود ندارد که در این صورت فقط قسمت‌های ضروری ویندوز نصب می‌شود.

ج) نصب custom می‌باشد که برای استفاده کننده‌های پیشرفته به کار می‌رود و با انتخاب این حالت پنجره‌ای باز می‌شود که  می‌توانیم آنچه را که دلخواه بود نصب کنیم.

د) نصب در کامپیوترهای کیفی که مخصوص کامپیوترهای کیفی می‌باشد.

نصب در حالت custom :

وقتی که ویندوز را درحالت Custom نصب می‌کنیم یک پنجره جهت انتخاب گزینه‌هایی که مورد نیاز ما است ظاهر می‌شود که می‌توانیم گزینه‌ها را با زدن تیک انتخاب کنیم و یا با کلیک کردن روی گزینه‌های خاکستری درون آنها را مشاهده کنیم که شامل گزینه‌های دیگری است.

بعد از نصب ویندوز در صورتیکه اشکالاتی درنصب سخت افزار مثل کارت گرافیک , کارت صوتی و مودم داشتیم باید آن را رفع کنیم .

جهت نصب کارت گرافیکی مراحل زیر را دنبال می‌کنیم.

1 ـ  روی   Desk Top (محیط صفحه نمایش) در جایی خالی دکمه سمت راست ماوس را می‌زنیم (  Right  click )

2 ـ از منوهای ظاهر شده روی property (آخرین آیتم) کلیک می‌کنیم

3 ـ در پنجره جاری setting را انتخاب می‌کنیم

4 ـ advance را در پنجره جدید کلیک می‌کنیم

5 ـ از منوهای جدید adaptor را انتخاب می‌کنیم

6 ـ دکمه change را می‌زنیم

7 ـ در پنجره جدید next را می‌زنیم

و مراحل را با توجه به روند خواسته شده در پنجره ها دنبال می‌کنیم.

در جایی که از ما نام کارت گرافیکی را می‌خواهد یا باید یک لیست در خود ویندوز باشد که نام آن را داشته باشد یا اینکه آدرس سی‌دی کارت گرافیکی را به آن بدهیم. احتمالاً سی‌دی ویندوز نیز لازم می‌شود.

رنگها در مورد کارت گرافیک:

bit 16 یعنی 2¹⁶ رنگ (حدود 65 هزار رنگ دارد)

bit 24 یعنی 2²⁴ رنگ (حدود 16 میلیون رنگ دارد)

bit 32 یعنی 2³² رنگ (بالاتر از 16 میلیون رنگ دارد)

وضوح (رزولوشن resolution) در مورد صفحه نمایش وابسته با کارت گرافیکی می‌باشد و

          با دو عدد نمایش داده می‌شود :

مثلاً 480 × 640 یعنی تعداد نقاط نورانی در امتداد افقی صفحه نمایش مونیتور 640 عدد و تعداد نقاط نورانی در امتداد عمودی صفحه نمایش مونیتور 480 عدد می‌باشد. بالتبع تصاویر در این محدودة رزولوشن کمی دارند یعنی وضوح کمی دارند  رزولوشن مذکور استاندارد سیستم عامل داس می‌باشد.

نصب مودم: در صورتیکه Plug & Play نباشد و ویندوز آنرا پیدا نکرده باشد

برای نصب مودم مراحل زیر را انجام می‌دهیم:

] 1 – منوی start که عموماً در پایین صفحه سمت چپ است را کلیک می‌کنیم

2 ـ روی منوی setings می‌رویم

3 ـ از ساب منوهای نمایش داده شده control  panel را انتخاب می‌کنیم

4 ـ در پنجره نمایش داده شدة control  panel آیکون مربوط به add new hardwar را انتخاب می‌کنیم.

5 ـ سیستم به دنبال یک قطعه سخت افزاری که تعریف نشده می‌گردد در صورتی که مراحل را ادامه دادید کامپیوتر یک لیست را معرفی می‌کند که می‌توانید مودم را انتخاب کرده ادامه دهید یا اینکه خودتان آدرس را بدهید و در هر حال به سی‌دی یا دیسکت مربوط به مودم نیاز هست.[

] نصب یکسری قسمت های سخت افزاری توسط سی‌دی‌های autorun (اتوماتیک) بسیار آسان است فقط کافی است سی‌دی را گذاشته در قسمت‌های ارائه شده توسط سی‌دی که بصورت خودکار ظاهر می‌شود نصب مثلاً مودم یا کارت صوتی را کلیک کنید تا قطعه مربوطة نصب شود. اگر به سی‌دی ویندوز نیاز باشد سیستم عامل ویندوز اعلام می‌کند که سی‌دی ویندوز را می‌خواهد.[

آموزش کامپیوتر در 12 جلسه(جلسه چهارم)

جلسه چهارم:

دستور copy: برای کپی کردن فایلها بکار می‌رود.

مثال:

a:>copy ali.txt d:abbas  با اجرای این دستور فایل ali.txt از فلاپی به دایرکتوری abbas واقع در درایو d با همان نام کپی می‌شود.

c:>copy d:abbasali.txt e: با اجرای این دستور فایل ali.txt از دایرکتوری abbas واقع در درایو d به ریشه درایو e: کپی می‌شود.

] نکته مهم در این قسمت توجه به مسیرها می‌باشد. که در جملات قبل توسط کلمات "از" و "به" مشخص شده است.[

دستور del:

برای حذف فایلها به کار می‌رود.

مثال:

c:>del *.* تمام فایلهای موجود در ریشه درایو c: را حذف می‌کند.

c:>del d:abbas*.txt تمام فایلها با پسوند txt را که در دایرکتوری abbas واقع در درایو d: می‌باشد را حذف می‌کند.

] نکته قابل توجه در مثال اخیر مسیری (path) است که بعد از دستور del آمده یعنی d:abbas .[

دستور RD: یک دایرکتوری خالی را حذف می‌کند.

مثال:

c:>rd abbas با اجرای این دستور دایرکتوری abbas واقع در درایو c در صورتی که خالی باشد حذف می‌شود واگر خالی نباشد سیستم عامل داس اعلان خطایی در خط بعد از دستور می‌دهد.

دستور xcopy: یک دستور خارجی است و شامل هر دو دستور copy و md می‌باشد.

مثال:

اگر می‌خواهید تمام فایلی به نام ali.txt که در دایرکتوری abbas واقع در درایو c: می‌باشد را در یک دایرکتوری دیگری به نام reza در درایو e: کپی کنید بجای استفاده از دو دستور md برای ایجاد دایرکتوری جدید ali در درایو e: و سپس استفاده از دستور copy جهت انتقال فایل، می‌توانید فقط از دستور xcopy استفاده کنید. به شکل زیر:

c:>xcopy c:abbasali.txt e: eza با اجرای این دستور سیستم عامل از ما سؤال می‌کند که منظور از reza فایل است یا دایرکتوری. یعنی ali.txt را با نام reza در ریشهe: قرار دهد (که در این صورت محتویات فایل ali.txt با نام جدید reza خواهد بود) یا اینکه ali.txt را در دایرکتوری reza با نام خود ali.txt قراردهد. (که در این صورت reza به صورت یک دایرکتوری می‌باشد و در آن ali.txt قرار دارد.) با زدن دکمه‌های f برای تأیید "فایل" و یا d برای تأیید "دایرکتوری" بودن سیستم عامل عمل xcopy را انجام می‌دهد. در مثال مذکور d را باید بزنید تا فایل ali.txt در دایرکتوری reza با نام خودش قرار گیرد.

دستور DELTREE ادغام دستور DEL و RD است.

با اجرای این دستور سیستم عامل از ما تأیید می‌خواهد که با زدن دکمة Y این عمل انجام می‌شود.

دستور Path : جهت بار کردن آدرس فایلها در حافظه Ram می‌باشد تا هنگامی که خواستیم یک فایل اجرایی را اجرا کنیم نیازی به تایپ آدرس آن نباشد و یا وارد دایرکتوری آن نشویم.

مثال:

فرض کنید فایل اجرایی ali.bat در دایرکتوری (فولدر) abbas از درایو c: می‌باشد. اگر دستور path را نداده باشیم مجبوریم برای اجرای فایل ali.bat به صورت زیر عمل کنیم:

d:>c:abbasali.bat

اما با نوشتن path = c:>abbas در ابتدای روشن کردن کامپیوتر فرمان بالا را بصورت زیر می توانیم اجرا کنیم:

d:ali.bat

با توجه به اینکه آدرس (c:abbas) توسط فرمان path به حافظه کامپیوتر داده شده فرمان اجرا می‌شود.

توجه: بهتر است تمامی مسیرهای مورد نیاز که شامل فایل‌های اجرایی مهم هستند، را در فایل اجرایی به نام autoexec.bat قرار دهیم تا با روشن شدن کامپیوتر در حافظه Ram بار شوند.

] فایل های اجرایی با پسوند exe، com و bat می‌باشند که فقط با نوشتن نام آنها و زدن اینتر اجرا می‌شوند. مثلاً فایل اجرایی ali.bat در دایرکتوری abbas در ریشه c: به صورت زیر اجرا می‌شود:

c:>abbasali  که با زدن اینتر اجرا می‌شود.[

برای اجرای برنامه‌ها که تحت داس می‌باشند و در دایرکتوری خاص خودشان هستند عموماً نام فایل اجرایی شبیه همان نام دایرکتوری برنامه می‌باشد. مثلاً فایل اجرایی nc.exe در دایرکتوری NC می‌باشد. و برای اجرای این فایل باید نوشت c: c c و بعد اینتر زد تا nc اجرا شود.

آموزش کامپیوتر در 12 جلسه(جلسه سوم)

جلسه سوم

اطلاعات هارد ابتدا وارد RAM شده سپس جهت پردازش به CPU می‌رود و بعد از انجام اعمالی بر روی اطلاعات و پردازش آنها مجدداً به RAM فرستاده شده و یا جهت ذخیره به هارد می‌رود و یا جهت نمایش و چاپ به دستگاههای خروجی می‌رود.

ـ بعد از دستور FDISK (قبلاً توضیح داده شده) می توان با تایپ دستور FDISK/STATUS موقعیت درایوها را دید.

ـ مرحله بعد: پس از پارتیشن بندی هارد باید آنرا FORMAT (قالب بندی) کرد.

ـ این مرحله نیاز به دیسک سیستم دارد.

ـ  فرمت باعث ایجاد شیارهایی در روی هارد یا فلاپی می‌شود ..

جهت انجام عمل فرمت کردن هارد:

1 ـ بعد از اینکه سیستم پارتیشن بندی شد،  ابتدا سیستم را مجددا خاموش و روشن می‌کنیم (بوت کردن) وسپس از روی فلاپی یا CD فرمان: FORMAT C را تایپ می‌کنیم.

2ـ کلید ENTER را  برای تأیید می‌زنیم.

3 ـ منتظر می‌مانیم تا درایو C:  کاملاً فرمت شود (ضمناً هنگام عمل فرمت شدن پیشرفت  فرمت  بصورت درصد در آخرین خط فرمان داس نشان داده می‌شود).

توجه: درایو:A  یا :B علامت درایو فلاپی‌اند و سایر درایوها (C:,D:,E:,…) نماینده هارد هستند و آخرین درایو موجود مربوط به CDROM خواهد بود.

 جهت استفاده از درایوها تمام درایوها را به ترتیب FORMAT می‌کنیم.

پس از اتمام FORMAT  جهت انتقال سیستم به دیسک سخت باید فایلSYS.COM  درCD یا دیسکت BOOT وجود داشته باشد.

فایل: FILE

یکسری اطلاعات یا داده‌ها (DATA) هست که شامل (متن نوشتاری، تصویر، صوت، فرامین خاص برنامه نویسی و …) می‌باشد که در محیط داس دارای یک نام حد اکثر با 8 حرف و یک پسو ند حداکثر با سه حرف می‌باشد بعلاوه یک نقطه مثال: AUTOEXEC.BAT یا ALI.TEXT .

در محیط ویندوز نام فایل می‌تواند تا 256 حرف باشد. و پسوند4 حرفی نیز میتواند باشد.

 DIRECTORY یا FOLDER

اصطلاح DIRECTORY در محیط داس و FOLDER در محیط ویندوز استفاده می‌شود.

برای دسته بندی فایلها و دسترسی آسان به آنها  پوشه‌هایی ایجاد می‌کنیم که نام آنها در محیط داس حداکثر 8 حرف می‌باشد ومعمولا پسوندی ندارند.

(می توان فایل‌ها را به کتابهای یک کتابخانه و دایرکتوریها را به قفسه‌های آن تشبیه کرد و یک مثال دیگر اینکه یک کمد اداری که حاوی تعدادی کشو و در هر کشو تعدادی پوشه و در هر پوشه تعدادی سند وجود دارد را در نظر بگیرد که در این صورت هر کشو معادل یک DRIVE و هر پوشه معادل یک DIRECOTY و هر سند معادل یک FILE می‌باشد.)

FOLDER بزرگتر از FILE است و می‌توان در آن تعداد زیادی فایل قرار داد.

ـ ازمشخصات FILE: هر فایل تاریخ ساخت ، ساعت ساخت و سایز خاصی دارد.

ـ شناسایی پسوندها در FILEها:

1 ـ پسوند .BAT : یعنی فایل دستوری است و بنام  Batch  Fileخوانده می‌شود. در این فایل می‌توانیم فرامین را بصورت فایل متنی بنویسیم، فرمانی را اضافه کنیم یا حذف نمائیم.

2 ـ پسوند .COM  یا .EXE : فایل اجرایی است و به زبان ماشین است و نمی‌توانیم به آن فرامینی اضافه کنیم.

3 ـ  پسوند.SYS : یعنی فایلهای سیستم

4 ـ .WRI یا .TXT یا .DOC : یعنی فایل متنی

5 ـ       .JPG یا PCX یا .BMP یا GIF  فایل عکس است

6 ـ       .RMI ، .WAV ، MP3 ، MID فایل صوتی است

7 ـ DAT ، AVI، MPG  که فایل ویدیویی است.

8 ـ DAT  = DAT مخفف DATA است که با DAT شماره 7 فرق دارد و به معنی فایل اطلاعاتی می‌باشد.

9 ـ       .BIN فایل مدیریت است.

فایلهای  با پسوند BAT، COM ، EXE و SYS فایلهای مهم هستند.

نحوه ایجاد دیسک سیستم: اگر به طریقی خاص (بعداً توضیح می‌دهیم) سه فایل: IO.SYS و CAMMAND.COM و MSDOS.SYS را اول یک دیسک قراردهیم آن دیسک را دیسک سیستم یا دیسک BOOT یا BOOTABLE گویند. و این دیسک قادر به بالا آوردن سیستم است.

توجه: کنار این فایلها دردیسک مذکور یکسری فایلهایی را بنام: FDISK.EXE ، SYS.COM و FORMAT.COM  جهت استفاده‌های بعدی باید قرار دهیم.

ـ فایلهای .COM ، فایلهای کوچکی‌اند که در قسمت حافظه قرار می‌گیرند.

توجه: در دیسک BOOT به دلخواه  میتوان یکسری فایلهای دیگر جهت راه اندازی CDROM و راه اندزای ماوس (MOUSE) قرار داد که البته این فایلها نیز مورد نیاز می‌باشند.

انواع دستورات داده شده به کامپیوتر:

الف)‌ دستورات داخلی: فایلی بنام این دستورات وجود ندارد و وقتی سیستم بالا می‌آید کامپیوتر (سیستم) از قبل خودش این دستورات را می‌داند و در COMMAND.COM قرار دارند.

ـ  توجه: ویندوز و داس به COMMAND.COM نیاز دارند و درصورت نبودن آن نه ویندوز و نه داس بالا نمی‌آیند (فایل COMMAND.COM یک فایل مفسر فرمان است)

فرمانهای داخلی آن دسته از فرمانها هستند که با روشن کردن کامپیوتر و راه اندازی سیستم، از روی دیسک به حافظة RAM آورده شده و در آنجا به صورت ماندگار باقی می‌مانند. برای پیدا کردن این فرمانها نیازی به جستجو در دیسک‌ها نخواهد بود.  برخی از فرمان‌های داخلی عبارتند از: DIR، MD، RD، CD، CLS، VER، DATE، TIME، PROMPT، PATH، SET، VOL، COPY، TYPE، REN و VERIFY.

فرمانهای خارجی أن دسته از فرامین هستند که به صورت فایل بر روی دیسک قرار دارند. هنگام صدور یک فرمان خارجی، سیستم عامل فایل مورد نظر را  از روی دیسک به حافظة RAM منتقل نموده، آنرا اجرا می‌نماید، چنانچه فایل مربوط به فرمان خارجی، بر روی دیسک وجود نداشته باشد،  پیام زیر از سوی سیستم بر روی صفحة نمایش ظاهر خواهد شد.

BAD COMMAND OR FILE NAME

ب) دستور خارجی: برای اجرا شدن آن باید فایل مربوط به آن را داشته باشیم مثل دستور FORMAT یا FDISK یا دستور SYS

ـ  فایل SYS.COM برای اجرای دستورSYS  نیاز است این دستور قادر است سیستم را منتقل کند با این دستور میتوان سه فایل IO.SYS ، COMMAND.COM و MSDOS.SYS را منتقل کرد.

دستور SYS دو فایل اصلی IO.SYS و MSDOS.SYS را در سکتور صفر ، قطاع صفر قرار می‌دهد.

روش اجرای دستور SYS:

A: نام درایوی است که می‌خواهیم سیستم به آن منتقل شود.            C:/>SYS A:

گاهی اوقات دستور SYS فایل COMMAND.COM را که مخفی است منتقل نمی‌کند که باید با استفاده از دستور COPY (بعداً توضیح داده می‌شود) آن را منتقل کنیم.

دستور SYS با دستور FORMAT را می‌شود بطور همزمان انجام دهیم:

مثال:

C:/>FORMAT/S A:  که بعد از انجام دستور سیستم, پیغامی مبنی بر اینکه سیستم منتقل شده است صادر می‌کند  (System  transferred)

پس از انجام این مراحل کامپیوتر از ما می‌خواهد برای درایو FORMAT شده نام انتخاب کنیم

 دستور فرمت جهت قالب بندی دیسک صادر میگرددو….

به پسوند S ، سویچ گفته می‌شود.

ـ Q نیز یک سویچ است.

یکی از فرمانهای سویچ فرمت فرمان /Q است

ـ وقتی هارد یا درایوی که قبلاً FORMAT شده را مجددا بخواهیم فرمت کنیم فرمان FORMAT/Q می‌دهیم تا سریعاً مراحل FORMAT درایو به پایان برسد

FORMAT به شکل اولیه که توضیح دادیم FORMAT با سطح پائین است و LOW-LEVEL FORMAT هم گفته می‌شود.

نتیجه:

پس از اولین بار که دیسکی را با دستور FORMAT  قالب بندی کردیم می‌توانیم برای FORMAT  های آینده  درایوها از دستور فورمت با Q استفاده کنیم.

C:/>FORMAT/Q A:

ـ دستور FORMAT به همراه انتقال سیستم:

C:/>FORMAT/Q/S A:

A: نام درایو می‌باشد.

بین / (اسلش) و FORMAT چه فاصله باشد چه نباشد مهم نیست:

ـ در سیستم عامل DOS برای ایجاد یک دیسکت سیستم از طریق هارد مراحل زیر را انجام می‌دهیم

SYS   C:   A:

که در اینجا COMMAND.COM بصورت خودبخودی منتقل می‌شود و در صورت مخفی بودن  میتوان آنرا بصورت معمول کپی کرد.

از ویندوز از طریق MSDOS  Prompt از منوی START به محیط DOS می‌رویم یا از همان ابتدای بالا آمدن سیستم به محیط DOS می‌رویم.

نحوه خروج از DOS و ورود به محیط ویندوز با تایپ EXIT است.

ـ دستور DATE  یک دستور داخلی است و در COMMAND.COM است و تاریخ را تعیین می‌کند.

دستور TIME برای نشان دادن و یا تغییر زمان بکار می‌رود.

دستور DIR فهرست گیری از مخازن داخل دایرکتوری است (یا درایو یا هر چیزی) و محتویات را نشان می‌دهد.

] مثال:

C:>ABBASDIR

      VOLUME IN DRIVE D HAS NO LABEL

      VOLUME SERIAL NUMBER IS 1153-16FF

      DIRECTORY OF  C:>ABBAS

ALI                       

AUTOEXEC BAT                        120.466           28/04/00          2:53A   AUTOEXEC.BAT

BOOK      TXT                 291.408           25/08/02          7:03P   BOOK.TXT

COMMAND          COM               288.401           28/04/00          3:44P   COMMAND.COM

DOS                    

LOTUSB~D         PIF      414.272           01/04/00          9:47A   LOTOUSBOLD.PIF

REZA        BAT                 111.002           01/03/00          5:30P   REZA.BAT

WINDOWS                      

ZAR76                  

                  4          FILE(S)                                   1.316.539        BYTES

                  4          DIR(S)                 917.471.232            BYTES FREE

D:>ABBAS

در این مثال با نوشتن دستور DIR در مقابل اعلان داس ( C:>ABBAS ) و زدن کلید (ENTER) نتیجه به صورت زیر دیده می‌شود که در واقع تمام فایل‌ها و دایرکتوریهایی که از نوع غیر پنهان هستند مشاهده می‌شود. (منظور از پنهان و غیر پنهان یک نوع خصوصیت برای فایل‌ها و دایروکتوریها می‌باشد و با دادن خصوصیت پنهان به فایل‌های مهم می‌توان آنها را از دید مخفی کرد و خصوصیات دیگر شامل آرشیو ، خواندنی و سیستمیک می‌باشد. در سیستم عامل داس جهت تغییر خصوصیت یک فایل از دستور ATTRIB استفاده می‌شود. فایلهای پنهان +H هستند فایلهای سیستمیک +S هستند، فایلهای خواندنی +R هستند و فایلهای آرشیو +A هستند. فایلهای AHRS هر چهار خصوصیت را دارند. مثل فایلهای مهم IO.SYS و MSDOS.SYS).

نکته:

این علامت در مقابل بعضی کلمات هنگام نمایش فهرست (DIR) به معنی این است که نام مورد نظر یک دایرکتوری می‌باشد. و اگر فایل باشد در مقابل آن یک پسوند که شامل سه حرف یا کمتر است نمایش داده می‌شود. مثلاً TXT در مقابل نام فایل ALI که نشان دهنده پسوند فایل ALI می‌باشد. ضمناً دایرکتوریها هرگز پسوند ندارند. [

دستور DIR سویچ‌هایی نیز دارد از جمله /O و /P و   /Eو /Sکه بعد از دستور با فاصله یا بدون فاصله نوشته می‌شود.

اگر از دستور DIR/P استفاده کنیم نتیجه بصورت صفحه به صفحه نمایش داده می‌شود و البته برای نشان دادن هر صفحه  باید یک کلید را فشار دهید تا صفحه بعد نمایش داده شود. این سویچ برای دایرکتوریهایی که درون آنها فایل‌ها و دایرکتوریهای زیادی باشد بسیار مفید است.

اگر از دستور DIR/O استفاده کنیم نتیجه بصورت مرتب شده بر اساس حروف الفبا نمایش داده می‌شود. البته دایرکتوریها را  در ابتدا و بعد فایلها را مرتب شده بر اساس حروف الفبا نمایش می‌دهد.                 SET DIRCMD=/O/P

] اگر از سوئیچ /E استفاده کنید بر اساس پسوند فایلها مرتب می‌شود.[

سویچ /S جهت یافتن یک فایل در یک درایو و یا یک دایرکتوری استفاده می‌شود.

مثلاً اگر C:ABBAS ALI.TXT DIR/S/P را تایپ کنیم نتیجه آن نمایش دادن کلیه فایل های ALI.TXT در دایرکتوری ABBAS و تمام دایرکتوریهای موجود در دایرکتور ABBAS می‌باشد. سویچ /A.H.R.S برای یافتن فایلهایی که خصوصیات خواندنی، آرشیو، سیستمیک و پنهان را دارند بکار می‌رود.

WILDCARDS:

شامل دو کاراکتر * و ؟ می‌باشند که  جایگزین اسم فایل و پسوند فایل می‌شوند.

استفاده از این دو کاراکتر سبب می‌شود که داس کلمات یا حروف را نادیده بگیرد.

مثال:

DIR *.* C:Â این دستور سبب می‌شود که فهرستی از ریشه درایو C گرفته شده که شامل تمام فایل ها با هر پسوندی می‌باشد.

D:>DIR ????.??? این دستور سبب می‌شود که فهرستی از ریشه درایو D: گرفته شود که شامل تمام فایلهای چهار حرفی وکمتر با هر پسوندسه حرفی یا کمترمی‌باشد.

E:DIR/P/S *.BMP تمام فایلهای تصویری با پسوند BMP در ریشه درایو E را پیدا کرده، صفحه به صفحه نمایش می‌دهد.

D:>DIR  A??C.? این دستور تمام فایلهایی که چهار حرفی بوده ، کاراکتر اول آنها A و کاراکتر دو و سوم هر چی و کاراکتر چهارم C و فقط با پسوند یک حرفی هستند را فهرست می‌کند.

در فایل Autoexec.Bat  می‌توان دستوری داد که همیشه خروجی دایرکتوری را صفحه بندی شده و براساس ترتیب حروف الفبا فایلها باز شوند. Set dirCMD=/o/p

دستور VER :ورژن سیستم عامل  را نشان می‌دهد.

هر نرم  افزار یک ورژن یا نسخه دارد که مهم  است .

دستور  C: یا D: یا E: یا … برای تعویض درایوها بکار می‌رود.

] مثلاً با تایب C:>D: و زدن اینتر نتیجه به صورت D:> می‌باشد. یعنی از  درایو C:> به D:>  منتقل شده‌ایم .

دستور DOSKEY : (دستورخارجی )

 وقتی که این دستور را در مقابل اعلان داس نوشته و اینتر بزنیم از این به بعد دستورات بعدی که به کامپیوتر می‌دهیم در حافظه کامپیوتر ضبط شده و برای اجرای مجدد کافی است که از دکمه‌های جهت دار یا فلش مانند (AROW KEY) و یا از دکمه‌های فرمان (F7,F2,…) استفاده کنیم. دکمه F7 می‌تواند لیست تمام دستوراتی را که پس از دستور DOSKEY اجرا شده است را نمایش دهد.

دستور DOSKEY را می‌توانیم در فایلی بنام AUTOEXEC.BAT نیز تعریف کنیم که پس از روشن شدن کامپیوتر در محیط داس خودبخود اجرا شود.

دستور MD:

برای ایجاد یک دایرکتوری به کار می‌رود.

مثال:

C:MD ALI که نتیجه آن ساختن دایرکتوری ALI در ریشه درایوC می‌باشد.

دستور / ? : این  فرمان برای کمک گرفتن از سیستم عامل جهت شناسایی دستورات.

مثال:

c:>dir/? با اجرای دستور مذکور سیستم عامل داس اطلاعاتی را در مورد فرمان dir به ما می‌دهد.

همچنین c:>help dir نیز این کار را می‌کند که یک دستور خارجی است .

برای خارج شدن از محیط داس به ویندوز مراحل زیر را انجام می‌دهیم.

1 ـ  نوشتن cd/ و زدن اینتر

2 ـ  نوشتن win و زدن اینتر  و یا نوشتن exit و زدن اینتر

آموزش کامپیوتر (جلسه دوم):

جلسه دوم:

 در مورد بایاس سیستم

Bios یکسری اطلاعاتی است که در حافظه ROM  قرار دارد و برای دسترسی به اطلاعات بایاس سیستم وقتی روشن می‌شود با توجه به اطلاعات بایاس که توسط شرکت مربوط در آن    قرارداده شده است و یکسری اطلاعات ثابت دارد که آنها پاک نمی‌شود و یکسری متغیر دارد که تا حد تعریف شده قابل تغییر است بالا می‌آید. درلحظه بوت شدن سیستم معمولا ازکلید DEL  برای دسترسی به اطلاعات بایاس استفاده می‌کنیم.

چند وظیفة مهم ROM :

1 ـ چک کردن سیستم هنگام روشن شدن

2 ـ فراخواندن سیستم عامل از روی دیسک

3 ـ حفظ تنظیمات سیستم

1ـ S.C.S : قسمت اول اطلاعات است که در آن تاریخ سیستم وجود دارد و در همین جا می‌شود تاریخ و وقت را تنظیم کرد و درایوها را تعریف کرد

ـ در اینجا هارد PRIMERY یا SECONDARY و Slave یا Master بودن مشخص است و اطلاعات مربوط به هارد نوشته شده است.

ـ اگر مشخصات هارد را روی NONE بگذاریم سیستم بالا  نمی‌آید و در صورت بودن دو تا هارد می‌شود هارد دوم را NONE کرد تا سیستم آنرا نشناسد. در قسمت فلاپی داریو (DRIVE) که باید برای آن تعریف کرد و اگر NONE انتخاب شود آنگاه سیستم درایو فلاپی را نمی‌شناسد.

HALT  ON  EROR مشخص می‌کنیم که سیستم erorr را اعلام کند یا خیر یا کدام نوع ERORR را اعلام کند.

درقسمتی از همین صفحه میتوانیم حافظه‌های سیستم را ببینیم که در اینجا  برای ما MEMORY TOTAL مهم است

در پائین نیز راهنمای کاربرد کلیدها  نمایش داده است.

2ـ B.F.SETUP  اختصاصات بایاس: که اعمالی دارد

A)        VIRUS WARNING که در موقع نصب ویندوز باید DISABLE باشد و پس از آن جهت شناسایی ویروس باید ENABLE باشد که هیچ ویروسی نتواند روی  BOOT SECTOR هارد بنشیند.

B)        QUICK POWER : چک کردن سیستم ـ اگر EN... باشد یعنی سیستم سریع و اگر DISA. باشد یعنی سیستم آهسته چک شود (سیستم هنگام بالا آمدن سریع جهت عیب یابی چک شود تا زمان کمتری را صرف کند)

BOOT UP: BOOT شدن سیستم با کدام درایو صورت گیرد (C، فلاپی ، یا CDROM)

D)        NUMLOCK   :  تعیین می‌کند که در موقع بوت شدن سیستم , کلید  NUM LOCK روشن یا خاموش باشد

E)        SPEED: سیستم با چه سرعتی موقع بالا آمدن BOOT شود.

F)        TYMPATIC RATE : سرعت TYPE را تعیین می‌کند ـ اگر ENA. باشد تایپ سریع خواهد بودو اگر DISA. باشد تایپ کند و آهسته خواهد بود.

که بهتر است TYPE RATE معمولاً Enable. باشد و سرعت TYPE هم 30 باشد و TYM.Delay روی 250 باشد

G)        SECUR. OPTION : ایمنی سیستم را تعیین می‌کند:

SETUP: برای ورود به SETUP در صورت تعیین کردن  PASSWORD آنرا می‌خواهد

SYSTEM: برای ورود به سیستم در صورت بودن PASSWORD آنرا می‌خواهد.

3 ـCHIPSET F….: اطلاعات مربوط به حافظه RAM است

4 ـ POWER – M.. SETUP: اطلاعات مربوط به خاموش و روشن کردن سیستم را دارد.

5 ـ LOAD . BOYAS DEF….: اگر تنظمیات غلط داشته باشیم با اجرای أن تنظیمات صحیح کارخانه را LOAD می‌کند.

6ـ LOAD – SETUP

7 ـ S… PASSWORD: انتخاب PASSWORD ، دو تا PASSWORD داریم:

A)        SUPERVISER.PASS. : به SETUP و اطلاعات سیستم دسترسی پیدا می‌کند

B)        USER. PASS.: فقط به اطلاعات سیستم دسترسی پیدا می‌کند و نمی‌توانداطلاعات Bios.  را تغییر دهد.

8 ـ IDE HDD AUTO : اگر نتوانیم مشخصات هارد را تعیین کنیم با این راه مشخصات هارد را تعیین می‌کنیم.

9ـ HDD LOW – FORMAT: هارد را فرمت می‌کند

10ـ SAVE & EXIT: ضبط تغییرات صورت گرفته و خروج

نحوه ایجاد PASSWORD:

کلیک بر USER PASSWORD – ENTER – وارد کردن PASSWORD (معمولاً 8 - 6 رقم باشد) – CONFIRM PASSWORD – مجدداً همان PASSWORD را وارد می‌کنیم – ENTER – SAVE

جهت حذف کردن  PASWORD سیستم:

روی USER PASSWORD دوبار ENTER می‌کنیم که حذف می‌شود.

FORMAT  و PARTITION بندی هارد:

الف)  PARTITION بندی هارد: (بر اساس ظرفیت هارد باید صورت گیرد و توجه به درصدهایی که به درایوها میدهیم مهم است)

ایجاد درایو اصلی بنام درایو C که به آن PRIMARY DOS PARTITION نیز می‌گویند.

اولین دستور دادن دستور FDISK است (باید فایل FDISK.EXE روی دیسکت یا CD داشته باشیم)

 این دستور یک فرم دیگر دارد به نام FDISK/STATUS که وضعیت هارد را به ما نشان می‌دهد.

ـ دستور FDISK فقط برای هارد (دیسک سخت) کاربرد دارد و برای فلاپی کاربردی نیست.

ـ با دستور FDISK  هارد را به صورت پارتیشن‌های مجزایی تعیین میکنیم دوایر متحدالمرکز روی هارد میکشد (این پارتیشن ها بصورت فیزیکی مغناطیسی است)

* در سیستمی که اطلاعات دارد می توان در صورت موجود بودن فضای کافی  با ریختن اطلاعات موجود در درایو C سایر درایوها را تغییر داد و کوچک و یا بزرگ کرد و یا در هم ادغام نمود ولی درایو C را نمی‌شود دستکاری کرد. سایر درایوها بغیر از درایو C بنام Secondary dos Partion معروفند.  

دستور FDISK چهار بخش دارد.

1ـ ایجاد پارتیشن

2ـ فعال کردن پارتیشن بوت

3ـ حذف پارتیشن

4 ـ مشاهده اطلاعات موجود

قسمت 3 خود سه قسمت دارد

1ـ        حذف پارتیشن اولیه (PRIMERY)

2ـ حذف پارتیشن ثانویه (SECONDRY)

3ـ حذف پارتیشن های Logical

برای حذف کردن به ترتیب از پارتیشن‌های لوژیکال شروع کرده و سپس سکندری و سپس به اصلی می‌رسد و برای ایجاد کردن درایو، ابتدا درایو اصلی و سپس پارتیشن ثانویه و سپس درایوهای لوجیکال (D,E,F,…) را در پاتیشن ثانویه ایجاد می‌کنیم.

مثال: حجم  کل هارد برابر 100%  است واگر به دلخواه حجم درایو اولیه (درایوC) را20% حجم هارد تعیین کنیم. درنتیجه 80% باقی مانده مختص پارتیشن‌های ثانویه میشود. SEC.PAR . (‌پارتیشن ثانویه)

اما وقتی می‌خواهیم SEC.PAR را تقسیم کنیم برای تقسیم کردن آن ما این حجم را 100% در نظر می‌گیریم یعنی لوژیکال پارتیشن شماره 1 (درایوD) مثلاً 50% از ظرفیت SEC.PAR را به خود اختصاص می‌دهد و به ترتیب لوژیکال پارتیشن شماره 2 (درایو E) مثلاً 10% و F 10% و G 20% .

یعنی 50% ظرفیت SEC.PAR مختص درایو D است و این به معنای آن نیست که 50% ظرفیت هارد مربوط به درایو D است:

اگر بخواهیم سیستم را بصورت کامل PARTITION بندی کنیم تمام اطلاعات هارد حذف

می شود:

مراحل پارتیشن بندی توسط فرمان FDISK به صورت زیر می‌باشد.

1ـ سیستم را با دیسک سیستم  یا سی‌دی بوت کننده که حاوی فایلهایی از جمله FDISK باشد بالا می‌آوریم.

2ـ فرمان FDISK را تایپ کرده دکمه ENTER را می‌زنیم

3ـ در صورتی که متنی آمد باز دکمه ENTER را می‌زنیم تا تأیید شود (Y)

4ـ در این قسمت چهار گزینه با شماره های 1و 2 و 3 و 4 ظاهر می‌شود

5ـ عدد 1 را وارد می‌کنیم تا پارتیشن اولیه ساخته شود. در صورتی که از ما مقدار حجم را درخواست کرد می‌توانیم به دلخواه عددی با علامت درصد را بدهیم مثلاً 50% .

6ـ        با زدن دکمهESC از محیط کنونی خارج شده و به محیط اول یعنی چهار گزینه وارد می‌شویم.

7ـ        عدد 2 را برای ساختن پارتیشن ثانویه SECONDRY وارد می‌کنیم.

توجه: درایو با حجم زیر 2 گیگا بایت که با FDISK تحت داس پارتیشن بندی شده باشد سیستم فایلی آن FAT16  می‌باشد. درایوی که با FDISK تحت ویندوز پارتیشن بندی شده باشد و ما آنرا تأیید کرده باشیم وحجم آن بیشتر از 2 گیگا باشد سیستم فایلی آن FAT32  می‌باشد که در این صورت سیستم عامل داس، هارد ما را نمی‌شناسد.

مزایای FAT32  نسبت به FAT16 1ـ ایجاد پارتیشن با بیشتر از حجم2 گیگا بایت

توجه: واحد ذخیره اطلاعات در کامپیوتر:

1ـ Bit: کوچکترین واحد ذخیره اطلاعات است که یا  0است یا 1

2ـ  Byte: معادل 8 بیت است

3 ـ کیلوبایت: معادل 1024 بایت است

4 ـ مگابایت: معادل 1024 کیلوبایت است

5 ـ گیگابایت: معادل 1024 مگابایت است.

ـ کاراکتر اعداد یا حروفی است که ما تایپ می‌کنیم. در کامپیوتر برای هر کاراکتر ترکیبی متشکل ازتعداد  8 تا 0  یا 1 است .

ـ هر کاراکتر که تایپ می‌شود یک بایت جا می‌گیرد.

2 ـ مزیت دیگر FAT32  برای یک فایل کوچک بیشتراز4000 بایت در هر کلاستر اشغال نمی‌گردد در نتیجه FAT32 فضای مرده را نسبت به FAT16 کمتر می‌کند.

4 ـ سرعت خوانده شدن اطلاعات در FAT32 سریعتر است و بصورت 32BIT خوانده می‌شود.

آموزش کامپیوتر (جلسه اول)

به نام خدا

جلسه اول

کامپیوتر متشکل از دو بخش است: سخت افزار و نرم افزار.

سخت افزار خود از سه قسمت تشکیل شده است:

–   ورودی: دستگاه هایی هستند که برای وارد کردن داده‌ها (اطلاعات) به کامپیوتر به کار می‌روند. مثل: صفحه کلید و ماوس.

–   خروجی: دستگاه هایی هستند که برای خارج کردن (نمایش دادن) داده‌ها به کار می‌روند. مثل: صفحه نمایش (مونیتور) و چاپگر (پرینتر).

–       پردازشگر:

–        مهمترین جزء سخت افزاری کامپیوتر است که داده‌ها را پردازش می‌کند.

]اصطلاح کامپیوتر در این جزوه منظور کامپیوتر های خانگی می‌باشد.یا (PC). شکل ظاهری کامپیوتر از یک بدنة چهارچوب مانند که شامل یک قطعه جعبه مانند به نام POWER (منبع برق کامپیوتر) که عموماً در بالا می‌باشد، تعدادی PORT (درگاه) جهت اتصال دستگاه‌های خروجی و ورودی که اکثراً در پشت می‌باشند،  فضاهای داخلی نیز جهت قرارگرفتن  MOTHER BOARD (برد اصلی)، درایو فلاپی، CD درایو، HARD (دیسک سخت) و همچنین در قسمت جلو دکمه‌هایی جهت روشن و خاموش کردن کامپیوتر (دکمه POWER)، دکمةRESET وسایر قطعات موجود میباشد

BOOT  کردن

 بوت گرم وبوت سرد نیز راه‌اندازی مجدد کامپیوتر توسط دکمه‌های صفحه کلید  ALT+ CTRL + DELETE می‌باشد. و چراغ هایی که هنگام روشن بودن کامپیوتر و همچنین هنگام فعال بودن CPU روشن می‌شوند. و تمام این اجزاء توسط یک درپوش محافظت می‌شوند. به این مجموعه CASE نیز می‌گویند.

ـ ورودی وخروجی‌ها (PORT) و یا درگاه‌ها دو نوع هستند:

1 ـ ورودی نر (SERIAL PORT) یا COM که معمولا  دو نوع است: COM I و  COM II. COM I دارای 9 عدد PIN (یا سوزن) است و COM II دارای 15 عدد PIN است.

ـ2 مادگی ((PARALEL PORT  یا LPT  یا پورتهای موازی

ـ توجه: از COM هم می‌توان به عنوان ورودی و هم به عنوان خروجی استفاده کرد.

ـ ماوس را به COM وصل می‌کنیم

ـ کابل لینک (LINK): اطلاعات و داده‌های یک کامپیوتر را با این کابل می‌شود به یک کامپیوتر دیگر منتقل کرد..

ـ LPT  نیز مانند COM هم کارکرد ورودی و هم کارکرد خروجی دارد. سرعت LPT بیشتر از COM است و اطلاعات داده شده را سریعتر منتقل می‌کند.

ـ COM و LPT  با کابل مربوط به مادر بورد وصل می‌شوند. و برای اتصال صحیح کابل به مادر بورد یک خط قرمز در یک طرف کابل وجود دارد که باید با علامت روی مادر بورد دریک طرف قرار گیرد.

توجه: در صورت نیاز می توان با بقیه کارتهای مربوطه، COM های اضافی ایجاد کرد مانند: COM3 و COM4

ـ USB (UNIVERSAL SERIAL BUS): یک درگاه جدید می‌باشد .

ـ سرعت USB بیشتر از COM و LPT است.

ـ به COM  یا LPT در یک زمان فقط می‌توان یکی از ادوات کامپیوتر مثل ماوس (MOUS) را متصل کرد ولی به USB می توان قطعات زیادی را همزمان وصل کرد.

ـ درگاه PS2:

می توان ماوس یا صفحه کلید یا … را به آن وصل کرد که با این امکان COM اشغال شده توسط این ادوات آزاد شده و آماده استفاده برای وسیله دیگری خواهد بود.

در مادر بورد یکسری شکافهای توسعه (SLOT) سیاه و سفید و گاهاً خاکستری وجود دارد که شرح آنها در زیر آورده می‌شود:

1 ـ  درگاههای سیاه که بزرگند و بنام ایزا (ISA) خوانده می‌شوند: در ایزا کارتهای با امکان 16 BIT کار کرد دارند (البته در روی سیستم های پیشرفته در حال حذب شدن هستند)

2 ـ  درگاههای سفید که کوچکترند و PCI خوانده می‌شوند که کارتهای با توانایی 32BIT در ان کار می‌کنند (اطلاعات را به صورت مجموعه‌های  32 BIT پردازش می‌کند)

3 ـ  درگاه خاکستری که بنام AGP خوانده می‌شود که جدید بوده و کارتهای گرافیک جدید روی آن نصب می‌شوند.

کارتهای PCI را می‌شود در هر کدام از اسلوتهای مربوط جا داد (برای کارتهای ایزا نیز همینطور می‌توان در هر کدام از اسلوتهای مربوطه جا سازی کرد).

RAM (حافظه موقت): اطلاعات اضافه شدة اخیر را  بصورت موقت در خود نگهداری می‌کند و متکی به برق است که در صورت قطع برق این اطلاعات پاک می‌شوند.

چند نوع متداول RAM وجود دارد:

الف)    RAM های  72 پین یا RAM معمولی که در حال حذف شدن هستند.

ب)  RAMهای 168 پین که به آن SD.RAM نیز می‌گویند.

ج) RAMهای.......................ِِِDDRAM.

د) RAMهای.......................ِِDDR2.

ـ  به محل قرار گرفتن RAM  بانک می‌گویند. برای پر کردن بانکها در بعضی از سیستم‌ها باید به ترتیب شماره آنها توجه کرد و ابتدا بانک صفر و سپس به ترتیب بانک یک و … را پر کرد.

طرز قراردادن RAM در بانک RAM

SD.RAM از بالا در بانک جا می‌رود و RAM معمولی از بغل می‌رود.

مشخصه‌های نرم افزاری RAM:

الف) ظرفیت RAM : واحد آن مگابایت ویا گیگابایت است و فعلاً تا ظرفیت 1 گیگا بایت در بازار موجود است.

ب) سرعت انتقال داده‌ها به مادر بورد یا BUS:

رم‌های قدیمی معادل 666BUS بودند و پس از آن  رم‌های 100 BUS به بازار آمدند و RAM های جدید معادل 133 BUS هستند.

ـ  توجه: سرعت دسترسی به اطلاعات داخل رم که بر حسب نانو سکند  و یا میلی سکند بیان می‌شود نیز مهم است.

ـ CPU (CENTRAL PROCECCING UNIT) واحد پردازش مرکزی: قسمت اصلی کامپیوتر و در عین حال مهمترین بخش آن است.

ـ سرعت و ولتاژ که دو جزء مهم CPU است معمولاً بر روی آن نوشته شده است.

ـ MMX یعنی پردازنده‌هایی هستند که حاوی دستورالعملهایی برای پردازش صوت و تصویر هستند و از مشخصه‌های یک  CPU خوب هستند.

ـ شناسایی CPU بر اساس سرعت و اسم  آن است و شناسایی سیستم نیز بر اساس نام و سرعت CPU است و بر حسب مگاهرتز است .

ـ سوکت : محل جایگیری CPU بر روی مادر بورد است و هر CPU یک نوع سوکت مخصوص به خود را دارد (CPU های با مدل پائین تر از پنتیومII معمولاً روی سوکت با شماره 7 قرار می‌گیرند).

ـ  هر مدل CPU دارای مادر بورد مختص به خود می‌باشد.

ـ روش جاسازی CPU: پس از قرار دادن  CPU روی سوکت اهرم نگهدارنده را در جای خود قرار می‌دهیم.

ـ روش حمل CPU: دندانةهای آنرا در یک فیبر فرو می‌کنیم تا هنگام جابجا کردن آن آسیب نبینند.

ـ برای خنک کردن کامپیوتر و مخصوصاً CPU باید از فن استفاده کرد.

جامپرها (JUMPER): اتصالات تنظیم کننده ولتاژ و سرعت است و برای تنظیم ولتاژ و سرعت سخت افزار کامپیوتر و CPU روی مادر بورد قرار دارند در واقع جامپرها کار تنظیم قطعات نصب شده از جمله CPU را با سیستم انجام می‌دهد.

ـ رنگ جامپر مهم نیست ولی شماره آن مهم است.

یکی ازکاربردهای جامپر: اگربه سیستم PASSWORD داده باشیم و آن را فراموش کرده باشیم باید جامپر مخصوص فراموش کردن حافظه ROM (یاBios ) که روی مادر بورد است را پیدا کرده و برای لحظه‌ای کوتاه آن را short (اتصال کوتاه ) می‌کنیم که با این کار اطلاعات خاصی از جمله PASSWORD ـ تاریخ ـ ساعت و … پاک می‌شود.

ـ حافظهRAM (بایاس): اطلاعات کامپیوتر در آن حافظه قرار می‌گیردو توسط یک باطری کوجک اطلاعات آن نگهداری می‌شود.

کنترلرها (CONTROLLER):

کنترلرها روی مادر بورد قرار دارد و سه نوع می‌باشند: یکی مربوط به فلاپی است وکوچک است و دوتای دیگر که بزرگترند مربوط به هارد وCD درایو است. کنترلرهای مربوط به هارد (HARD) IDE خوانده می‌شوند: IDE1 و IDE2

ـ هر کنترلر در آن واحد می‌تواند دو قطعه فعال را کنترل کند.

ـ در کل ترکیبی از چهار هارد یا CDRAM را می‌توان در کامپیوتر داشته باشیم (در صورت نیاز به قطعه  پنجم می‌شود از قطعه‌ای استفاده کرد که یا USB یا اسکازی  باشد)

اسکازی یک کارت دارد که در slot  فرو می‌رود و نیازی به کنترلهای روی مادر بورد ندارد و نیاز به کنترلهای اشغال شده توسط چهار قطعه نخست را ندارد – ادوات اسکازی برای کارهای حرفه‌ای استفاده می‌شود.

اگر دو تا هارد در کامپیوتر داشته باشیم اگر به یک کنترلر وصل می‌شوند باید یکی به عنوان هارد ماستر (MASTER یا هارد سرور) و دیگری به عنوان هارد اِسلٍیو (SLAVE یا هارد پیرو) به کار برده شود. که برای تشخیص slave یا master  قرار دادن هارد باید از جامپر استفاده کرد.

نمی شود دو هارد slave و یا دو هارد master را به یک کنترلر متصل کرد.

در موقع اتصال جهت  کابلها مهم است که به خط قرمز در کنار کابل مربوطه توجه گردد و به دفترچه راهنمای مادر بورد رجوع شود.

کنترلر های هارد:

ـ توجه: در هارد و فلاپی و CDROM جامپر پشت آنها است و بر اساس آن باید جاسازی این قطعات و تنظیم آنها با سیستم و سایر ادوات صورت گیرد

ـ معمولا هارد ماستر همان هارد اصلی سیستم خواهد بود و BOOT شدن سیستم با این هارد صورت می‌گیرد (در بخش‌های دیگر در مورد BOOT نمودن سیستم توضیح داده خواهد شد)

هارد: بانک اطلاعات سیستم است.

ـ دو اصل مهم در مورد هارد: 1ـ  ظرفیت هارد که با واحدMB یا GB یا TB اندازه‌گیری می‌شود هارد 40 (یعنی هارد 40 گیگا بایت) ـ سرعت هارد که تعداد دور در دقیقه (RPM)است

هارد با ظرفیت 180GB و سرعت 6500RPM  یک هارد متعارف است.

2 ـ هارد  بر اساس سرعت آن دو نوع است: هارد دور بالا، هارد دور پائین

3 ـ هاردی که جلوی عدد آن +PLUS)) است سرعت أن بالاتر است (7400 دور در دقیقه)

CD ROM: سرعت آن بر اساس X است و X معادل 176 Kbyte/sاست (52.X آخرین سرعت در CDROM موجود در بازار است).

متعارف همان CDROM با سرعت 40X است.

CASE (TOWER): انواع AT و ATX دارد: واز نظر اندازه سه نوع هستند:

1ـ MINI TOWER : (ابعاد کوچک)

2ـ MEDUME TOWER : )متوسط)

3ـ FULL TOWER: CASE با ابعاد بزرگتر که امکانات بیشتر برای جاسازی ادوات کاربردی و مورد نیاز در آن در نظر گرفته شده است.

اضافات:

شرکتهای مهم ساخت CPU: اینتل و  AMDشرکتهای ساخت هارد: کوانتوم وفوجیتو ساسونگ (Sasung – Fujitsu) و شرکت ماکستور که محصولات خود را با نام Q-MAXTOR یا MAXTOR عرضه می‌کنند.