آشنایی با آناتومی

فصل اول : آشنایی با آناتومی

• آشنایی دانشجویان با علم آناتومی (تشریح بدن )انسان است .

• آناتومی علمی است که بدن انسان وروابط بین اندامهای مختلف را بررسی می کند .

• واژه آناتومی

• آناتومی از دو واژه ana به معنی کالبد و جسم و tomyia به معنی شکافتن یا تشریح کردن تشکیل شده است .

• آناتومی موضعی چیست ؟

• تشریح یک قسمت از بدن را آناتومی موضعی گویند.

•             تاریخچه آناتومی

•             شروع علم آناتومی به زمان یونان باستان بر میگردد واولین کتابی که در این باره نوشته شد توسط هراکلیوس بود که دارای اشتباهات زیادی بود .

•             در رم باستان جالنیوس : اولین کسی بود که استخوان ها و مفاصل را طبقه بندی کرد وقسمتهای مختلف بدن را تشخیص داد.

•             تاریخچه آناتومی در ایران

•             ابن سینا در کتاب قانون در طب مطالب ارزشمندی در ارتباط با آناتومی انسانی آورده است که تا قرن هفدهم میلادی منبع دانش کلیه پزشکان در شرق وغرب بود.

•             تقسیمات آناتومی انسانی شامل :

•             آناتومی درشت (ماکروسکپی ) که بدون استفاده از میکروسکوپ قابل شناخت وبررسی است .

•             آناتومی ریز (میکروسکپی ) که با استفاده از میکروسکوپ قابل شناخت وبررسی است

•             آناتومی تکاملی : که شناخت بدن انسان را از تولد تا سالخوردگی مورد بررسی قرار می دهد.

•             زیر شاخه های آناتومی که قسمتهای مختلف بدن انسان را مورد بررسی قرار می دهند. 

•             شامل :استخوان شناسی ـ غدد شناسی ـ مفصل شناسی ـ احشاشناسی و ...... می باشد . 

•             وضعیت تشریحی چیست ؟ 

•             برای شناخت بدن انسان لازم است وضعیت خاصی را در نظر بگیریم که به آن وضعیت تشریحی می گویند. یا همان حالتی که جسد روی تخت تشریح قرار می گیرد .

•             در وضعیت تشریحی سر به طرف روبه رو ، دستها از دو طرف آویخته وکف دستها به طرف جلو قرار دارد واندام تحتانی (پاها صاف وبدون خمیدگی است( .

•             سطوح تشریحی بدن انسان

•             برای مطالعه آناتومی باید سطوحی فرضی را در نظر بگیریم که بدن انسان یا یک قسمت از بدن را به دو نیمه تقسیم کند این سطوح فرضی عبارتند از   :

 

            سطح سهمی              sagital plan

•             سطح عرضی              frontal plan

•             سطح افقی          horizontal plan

•             سطح سهمی: سطحی است فرضی که بدن را به دو نیمه چپ وراست تقسیم می کند. 

•             سطح عرضی : سطحی است فرضی که بدن را به دو نیمه قدامی وخلفی تقسیم می کند. 

•             سطح افقی : سطحی است فرضی که بدن را به دو نیمه فوقانی وتحتانی تقسیم می کند. 

 

•             برای نشان دادن موقعیت اندامهای بدن از واژه هایی نظیر قدامی ، خلفی ، فوقانی ، خارجی ، داخلی، و ... استفاده می کنیم این واژه ها نسبت به وضعیت تشریحی ایساده به کار برده می شوند .

•             واژه هایی نظیر superficial وdistal  proximal (نزدیک به تنه) برای شناسایی موقعیت اندامها نسبت به تنه بکار برده میشوند. 

مرکز ثقل در حالت های مختلف

نشان دادن موقعیت اندام های بدن انسان :

             قدامی : جلویی و یا نزدیک به قسمت جلویی بدن است .                 Anterior

      جناغ سینه در قسمت قدامی قفسه سینه

             خلفی : عقبی و یا نزدیک به قسمت عقبی بدن است .Posterior           

مهره های پشتی در قسمت خلفی قفسه سینه

             فوقانی :نزدیک به سر یا انتهای فوقانی بدن است .Superior               

  انتهای فوقانی استخوان ران در مفصل ران

             تحتانی : نزدیک به پا یا انتهای تحتانی بدن است .   Inferior                

 انتهای تحتانی استخوان ران در مفصل زانو

نشان دادن موقعیت اندام های بدن انسان :

             خارجی : به معنی دور از خط میانی بدن              Lateral                      

             داخلی : به معنی نزدیک به خط میانی بدن  Medial                

             سطحی : نزدیک به سطح بدن                Superficial             

             عمقی : به معنی دور از سطح بدنDeep                              

             داخلی :داخل یا درون استInternal                                 

             خارجی : خارج یا خارجی است External                             

انواع استخوانها :

             استخوانهای بلند : یک تنه و دو سر دارند ، استخوان ران و بازو

             استخوانهای کوتاه : استخوانهای مچ دست

             استخوانهای پهن : استخوانی بشقابی شکل هستند ، استخوان جمجمه

             استخوانهای بی نام : شکل خاصی ندارند ، استخوان بی نام و مهره ها

             استخوانهای کنجدی : در لابلای وتر عضلات ، استخوان کشکک زانو

             استخوانهای درزی

تعداد استخوانهای بدن :

             تعداد استخوانهای بدن 206 قطعه است .

             استخوانهای بدن شامل 2 قسمت اصلی است :

    1 . استخوان بندی محوری : سر و صورت ، ستون فقرات و قفسه سینه

    2 . استخوان بندی ضمیمه ای : اندام تحتانی ( پاها )، اندام فوقانی ( دستها )

             6 قطعه استخوان نیز در دو گوش وجود دارد .

             1 استخوان نیز ارتباط مستقیم با اسکلت نداشته و لامی نام دارد .

             استخوانهای سرو صورت :

•             تعداد آن 22 عدد است .

•             8 عدد جمجمه

•             14 قطعه در صورت

استخوان سر و صورت :

استخوان های بدن :

             استخوانهای ستون فقرات :

•             تعداد 26 قطعه استخوان

             استخوانهای قفسه سینه :

•             شامل 12 جفت دنده است که در جلو به قفسه سینه و در پشت به مهره ها متصلند.

•             استخوان جناغ سینه 1 عدد است .

             استخوانهای پا :

•             تعداد  استخوانهای هر یک از اندام تحتانی 30 قطعه است  بوسیله کمربند لگن به استخوان بندی محوری متصلند .

             استخوانهای دستها :

•             تعداد استخوانهای هر یک از از اندام فوقانی30قطعه است بوسیله کمربند شانه به استخوان بندی محوری متصلند .

استخوان های فوقانی :

استخوان کتف ( استخوان پهن ) ........................................................      1عدد

استخوان ترقوه ( استخوان بلند )   ......................................................    1 عدد

استخوان بازو ( استخوان بلند )  ...........................................................    1 عدد

استخوان زند اعلاء و زند اسفل ( استخوان بلند )................................   2 عدد

استخوان مچ دست (استخوان کوتاه).....................................................    8 عدد

استخوان کف دست (استخوان بلند )...................................................    5 عدد  

استخوانهای انگشتان دست ( استخوان دراز )....................................    14 عدد

                                                                                      32 عدد

                                                                         64   =   2  *  32

استخوانهای تحتانی :

استخوان ران ( استخوان بلند ) ......................................... 1 عدد

استخوان زانو ( استخوان کنجدی)..................................... 1 عدد

استخوان لگن ( استخوان پهن ) .....................................  1 عدد

استخوان ساق ( استخوان بلند ) ...................................   2 عدد

استخوان مچ پا ( استخوان کوتاه ) ..............................    7 عدد

استخوانهای کف پا (استخوان بلند )...........................     5 عدد

استخوان انگشتان پا ( استخوان بلند )........................   14 عدد

                                                                   31 عدد

62= 2 *31                    

استخوان ستون فقرات :

مهره های گردنی .........................................................  7  عدد

مهره های پشتی .........................................................  12عدد

مهره های کمری .........................................................  5  عدد

خاجی ............................................................................ 1 عدد

دنبالچه .........................................................................  1 عدد

                                                                26 عدد

استخوان قفسه سینه :

12 جفت دنده ..............................................................24 عدد

جناغ سینه ...................................................................1 عدد 

شمارش استخوان ها :

 استخوانهای دست                             64 عدد

استخوانهای پا                                  62  عدد

استخوانهای ستون فقرات                     26 عدد

استخوانهای سروصورت                       22 عدد

استخوانهای 2 گوش                           6  عدد                 

استخوان لامی                                   1 عدد

استخوان قفسه سینه                          24 عدد

استخوان جناغ سینه                            1 عدد

                                                       206 عدد

عضلات

عضلات بدن عناصری از بافت قابل انقباض بدن هستند که بوسیلۀ این پدیده حرکات ارادی و غیرارادی را باعث می شوند .

عضلات به سه دسته تقسیم می شوند :

1 . عضلات صاف : دستگاه گوارش یا تنفس

2 . عضلۀ قلب                                         این دو نوع غیرارادی هستند

3 . عضلۀ اسکلتی یا مخطط 

نامگذاری عضلات بدن :

             بدن انسان تعداد زیادی عضله دارد که ویژگی ها و دلایل خاصی برای جهت نامگذاری آنها وجود دارد :

1 . اعمال  : بازکننده مچ و خم کننده انگشتان

2 . جهت تارها : عضلات عرضی و مایل شکم

3 . نام استخوانی که از روی آن شروع می شوند و یا از روی آن می گذرند :

 عضلات درشت نئی

4 . تعداد محل های چسبندگی آنها در یکطرف : عضله دوسر بازویی ، سه سربازویی

5 . شکل خاص : عضلۀ متوازی الاضلاع

6 . برحسب موقعیت و محلشان : عضلات سینه ای و شکمی